Puresound

Workshop Ruud Jonker

Er waren meerdere workshops tijdens de Audioshow Studio Alkmaar, waaronder één over akoestiek en vintage audio! Heeft de muziekliefhebber Leo Blokhuis voor een mooi verhaal over artiesten en muziek, hifiminnend Nederland heeft Ruud Jonker over mooie audio-apparatuur en geluidsopnames. Zijn onderwerp vandaag is vintage audio. Of te wel oude hifi apparatuur, dat nog steeds goed presteert. 

Inleiding - audiogeschiedenis

Vintage audio heeft altijd zijn fans gehad, maar het staat door de economische crisis meer in de belangstelling. Daarbij is vintage hifi altijd te repareren en kan het weer voor jaren mee gaan. Ruud begint zijn presentatie over de geschiedenis van audio. In de jaren 1877-1930 ligt de ontstaansgeschiedenis van de belangrijkste audiotechnieken. In 1906 bijvoorbeeld de radiolamp (vroege elektronenbuis) van Lee De Forest. In 1898 de eerste magnetische opname. In 1937 de ontdekking van PCM (Pulse Code Modulation) door Alec Reeves, dat de basis legt voor latere digitale communicatie en mediadragers, zoals de CD, DVD etc. Pochen we heden ten dage over 'portable devices', muziek overal waar je bent via je smartphone of MP3-speler. Eind jaren 1920 ging men al uit van het idee dat je je muziek graag bij je wilt hebben met de HMV Portable Gramophone. Geen nieuw concept dus. In de jaren 1940-1950 kwamen de radiograms in de huiskamers, hifimeubels met radio en een platenspeler. Het moest er vooral mooi uit zien. In de jaren 1950 komt de high end audio in opgang door radio-amateurs, die zich ook nog eens kunnen uitleven op zelfbouwkits van Dynaco en Heathkit. Hier wordt de basis van de hifi gelegd. Veel producten van toen kunnen nog de concurrentie aan met hedendaagse producten. In de jaren 1945-1960 wordt de open reel recorder populair met in Amerika zelfs voorbespeelde tapes.  De jaren 1960-1970 ziet de introductie van de transistorversterker en het stereogeluid. Het decennium van de jaren 1970 maakt de hifi-massaproductie mee, waarbij Japan een grote rol speelt met hun betrouwbare en degelijke transistorversterkers. Ook de muziekcassette doet zijn intrede als populaire medium en drukt de open reel recorder weg. De jaren 1980 is natuurlijk het begin van het digitale tijdperk met de eerste Philips CD-speler. De 'kabelcultuur' rukt op in de vorm van het merk Monstercable, maar ook de hoogvermogen versterkers verschijnen op de markt. En de eerste buizenversterker revival is een feit. Een grappig gegeven is dat Japanse audiofielen toentertijd menig buizenversterker van McIntosh in Amerika heeft opgekocht. Het land dat de transistorversterker 'en mass' aan de wereld schonk wist vintage kwaliteit beter te appreciëren. Met de opkomst van de CD-speler verdwijnt ook de platenspeler en daarmee het audiorack uit de leefruimte. Alles moet kleiner en design in audio is belangrijk geworden. Die trend zet door in de jaren 1990, waarin lifestyle relevant is. In de jaren 2000s neemt de verkoop van het fysieke muziekmedium (lees CD en LP) af onder invloed van muziekbestanden. Als we dan in ons tijdsgewricht zijn gekomen de 2010s dan is er een sterke belangstelling voor vintage. De aanwezigheid van fysieke winkels voor hifi en muziek wordt steeds minder en high-end hifi is een niche markt geworden...

Ruud is één van de weinige personen, die met zijn rustige aanwezigheid en zonder er zelf om te vragen het publiek stil kan krijgen. We kunnen van start! Tijd voor een mooi verhaal over hifi.

Waarom vintage?

Oude hifi-apparatuur kan nog steeds goede geluidskwaliteit leveren, want er is bijvoorbeeld niet veel veranderd in de techniek van een goede versterker. Veel luidspreker ontwerpen uit de jaren 1940-1960 klinken nog superieur ten opzichte van nieuwe ontwerpen. Ook al is met name op het gebied van de luidspreker met hun nieuwe materialen, voor weinig geld nu een mooiere luidspreker te kopen. Daarbij is vintage ook makkelijker te onderhouden. Een buizenversterker kan 100 jaar meegaan als het maar op tijd onderhouden wordt. En daar zegt Ruud iets belangrijks, bij het kopen van een vintage item moet je altijd een bedrag reserveren voor de reparatie. Vraag er naar bij de verkoper is dit apparaat gerenoveerd? Anders betaal je bovenop de hoofdprijs ook nog eens de onderhoudskosten. 

Mooie voorbeelden

Ruud Jonker komt met mooie vintage voorbeelden van unieke en speciale apparaten. Van Acoustic Research versterkers tot het Denon DL103 element. Van de Dynaco ST-70 versterker tot de Leak Stereo 20. Zelfs een bioscoopversterker van Philips wordt genoemd de EL6463. Sony ooit als baken van vooruitstrevende hifiapparatuur komt ter sprake met de CD/SACD-speler DVP-S9000ES en haar platenspeler Sony PS8750. Meer analoge legendes in de vorm van de toonarm SME 3009 en de onbereikbare studioplatenspeler EMT 927. 

Masteropname

Ruud eindigt zijn seminar met een opname van een koor met orkest recent opgenomen in het Muziekgebouw aan 't IJ met als bron een vintage klassieker de Sony TC 510-2 geleend van een Sony-apparatuur verzamelaar. Het was een aangename presentatie en het eindigt dan ook met applaus voor onze audioprofessor.

HiHat

Ben Hoedjes organisator van de Audioshow Studio Alkmaar is ook importeur en bekend onder de naam HiHat Audio. Weken van te voren wordt er geëxperimenteerd in de winkel te Oterleek om tot de juiste set te komen, die acte de presence mag geven op de audioshow.  

Dit jaar mocht de versterker LUA Sinfonia mee. 

LUA is natuurlijk een buizenmerk en dit model geeft 2 x 60 Watts.

Er waren twee bronnen mee. Een Symphonic Line CD-speler. 

En een analoge bron in de vorm van de Acoustic Solid 111 Wood met Grado element.

Meer Symphonic Line producten stonden aan de zijkant opgesteld, zoals de CD-speler Symphonic Line Vibrato.

En één van mijn persoonlijke favorieten een versterker van het merk, de Symphonic Line RG 14 Edition.

Niet geluisterd

Van luisteren is het jammer genoeg niet gekomen, omdat als ik in de zaal aanwezig was er met een andere set werd gespeeld of gedemonstreerd, dan de stereoset van HiHat Audio. Maar wie waren dat dan?

Musical Reality

In dezelfde zaal als HiHat Audio stond namelijk Musical Reality samen met Kemp Elektroniks. Deze laatste had de fabrikant uitgenodigd van de Creaktiv Systems producten, om de gevolgen van electrosmog op je geluid te voorkomen. Daar ik al verslag heb gedaan van deze producten tijdens de demonstratie op de X-Fi Show 2012, verwijs ik daar graag naar. Wil je de producten thuis testen er zijn bij Kemp 6 demokoffers te leen. Maar wat had Musical Reality nu eigenlijk meegenomen?

Op de gang stond er al een hint in de vorm van een krat met als verzendadres: Riverside, California.

In al zijn schoonheid de Von Schweikert VR44 active! Het laag heeft een eindversterker ingebouwd en de versterking van de mid-hoog unit wordt verzorgd via de KR Audio Kronzilla

De Von Schweikert VR44 active met een frequentiebereik van 16 Hz - 40 kHz en gevoeligheid van 90dB, volgens de fabrikant. 

Een mooie draaitafel in de vorm van de Acoustic Solid Analog.

Met Benz Ace element.

Het mid-hoog van de VR44 wordt versterkt door de KR Audio Kronzilla SX-Eco goed voor een 2x50 Watts.

KR Audio is bekend om zijn gigantische buizen, de T-1610.  

Conclusie: grote set 

Het is een stevig aangezet fundament met de Von Schweikert en even ben ik bang dat de actieve luidspreker (laag-unit) meer richting het home cinema geluidsgeweld gaat dan hifi, maar dat blijkt bij langer luisteren niet het geval. Het geluid is vol en maakt lekker muziek. Zoals te verwachten met KR Audio. Maar eigenlijk vreemd dat de fabrikant niet gekozen heeft om de Von Schweikert VR44 luidspreker geheel 'active' te maken met ingebouwde versterkers.

De tweede kleine set blijkt een voltreffer te zijn. Weggestopt in de hoek van de ruimte zien we een Von Schweikert Unifield Two luidspreker staan met KR Audio VA350 versterker met een CD-speler model EERA Initial.

De KR Audio VA350 geïntegreerde versterker doet een 2x30 Watts. 

Het mooie audiomeubel uitgevoerd in zwart/wit is van Solid Tech de Rack of Silence F1, gemaakt van carbon. De CD-speler staat letterlijk geveerd. 

De Von Schweikert Unifield Two luidspreker, deze beschikt over twee units. Haar frequentiebereik is 32 Hz - 25 KHz met een gevoeligheid 88 dB.

De eerste unit doet zowel het midden als het hoog, de andere unit is de woofer. 

Conclusie: kleine set 

De set is klein, maar fijn. Het is het beste geluid tot nu toe. Het trekt de aandacht van de luisteraar.  Wel horen we door de muziek heen een soort van statische tikken, dat blijkt aan de stroom van het stopcontact te liggen. 

Musical Reality heeft een oude bandenrecorder meegenomen als display item.

Einde dag één

De eerste dag zit er op! De zaterdag was mooi gevuld met veel bezoekers, die gezellig en ontspannen genoten van alles wat de show te bieden heeft.

En de Belgische heren van Aspera zagen dat het goed was.

Het eerste deel kan je hier vinden : Showverslag Assa Show 2013 deel 1

Het derde deel kan je hier vinden: Showverslag ASSA show 2013 deel 3