Rene van Es | 26 mei 2013 |  <   > |
TAGS: Recensies |

Einstein The Amp & The Source II Intelligent & goddelijk

Einstein Audio uit het Duitse Bochum is niet bepaald een nieuwkomer op audiogebied; ik ken het merk al jaren van de vele demonstraties die plaatsvonden op Totem luidsprekers. Recent is het merk qua vertegenwoordiging in de handen van Music2 audio import gekomen en beluisterde ik het eindelijk eens op een ander merk luidsprekers. Voor Music2 was het logisch dat het om een set Blumenhofer hoornluidsprekers ging.

Zonder het aanvankelijk te weten keek ik naar de gloednieuwe en tot dan toe enige The Amp geïntegreerde versterker in Nederland, waarvan bij wijze van spreken de verf nog niet eens droog was. De CD-speler stond er een beetje zielig bij omdat het een show rondom analoge weergave betrof, maar hetgeen The Amp presteerde was reden genoeg om de twee apparaten voor een recensie aan te vragen. Een dag na de show zijn ze naar mijn woning gebracht en kon het grote genieten beginnen. Op wederom een ander merk luidsprekers en opnieuw in een andere omgeving werd ik bepaald niet teleurgesteld door het jongste veulen uit de Einstein-stal. Ik ga echter niet alles verklappen in de inleiding; leest u gerust verder.

Inside out

Einstein Audio Components is in 1988 met het eerste product naar buiten gekomen en is een onderneming die wordt geleid door Volker Bohlmeier en Rolf Weiler, waarbij Herr Weiler de technische man is. De vormgeving ligt in handen van Annette Heiss, van beroep binnenhuisarchitecte en tevens echtgenote van Volker Bohlmeier. Het front van beide apparaten is van plexiglas met een display in het midden, op een verchroomd chassis. Op de versterker wordt met LED's aangegeven of de versterker gereed is voor gebruik, op de CD-speler vinden we summiere informatie over hetgeen speelt. Twee grote regelaars zijn respectievelijk voor volume en bronkeuze, op de CD-speler voor stop/play en skip. Een groot deel van het zware chassis is verchroomd (voor-, achter-, boven- en zijkant), de rest is zwart gespoten. Op bovenzijde van de versterker vinden we kappen waaronder de voedingstransformatoren zitten, op de CD-speler een plexiglas klep voor de bovenlader. Meer naar achteren zijn de buizen geplaatst en zien we een soort schoorstenen die de warmte in de apparaten afvoeren en de temperatuur intern constant houden. Over de buizen en de koeltorens zit een verwijderbare, geperforeerde kap volgens de CE-norm. Opvallend was dat vooral vrouwelijke bezoekers bij mij thuis de vormgeving erg konden waarderen (heren audiofielen: doe er uw voordeel mee). Misschien komt dat wel omdat een vrouw de vormgeving met succes mocht bepalen. Bij Einstein wordt niet in serie gebouwd, maar maakt men elk apparaat geheel met de hand van voor tot achter in één keer af, waarna een volledige test volgt voordat het wordt uitgeleverd. Met één enkele afstandsbediening kunt u beide apparaten laten werken. Maar ook die is kennelijk door de handen van Annette gegaan en oogt zowel slim als futuristisch.

De Einstein The Amp geïntegreerde versterker is een symbiose van The Preamp en The Poweramp van het merk. Het ontwerp is volledig dual mono opgezet met een eigen voedingstransformator per kanaal. Einstein heeft het in de documentatie over een Circlotron ontwerp, zonder verder prijs te geven hoe dat ontwerp in elkaar zit. Bekend is wel dat een viertal ECC88 buizen de transistoren in het eindversterkerdeel aansturen, waarbij de twee dubbeltriodes per kanaal zorgen voor een lage impedantie van de stuurtrap. Een lage uitgangsimpedantie in de stuurtrap draagt bij aan een groot frequentiebereik, een zeer geringe faseverschuiving buiten het hoorbare gebied en een grote dynamiek. De eindtransistoren werken in een symmetrische opstelling waarbij voor zowel de positieve als de negatieve spanning gekozen is voor hetzelfde type transistor. Een hoge ruststroom draagt verder bij aan het vermijden van crossover-vervorming. Per kanaal is 90 Watt aan 8 Ohm beschikbaar en 130 Watt bij 4 Ohm. De dempingsfactor ligt op de mooie waarde van 250 aan 8 Ohm. Voor de volumeregeling is gekozen voor een "ouderwetse potentiometer" die niet in de signaalweg zit maar als shunt werkt. The Amp heeft in totaal vijf ingangen op lijn-niveau, waarvan één volledig gebalanceerd. Er zijn geen andere uitgangen dan een luidsprekeraansluiting per kanaal. Wel vinden we 18 Volt uitgangen die een phonovoorversterker van Einstein kunnen voeden.

The Source II is een doorontwikkeling van de oorspronkelijke The Source die uit 2007 stamt. Het loopwerk is een Philips CDM 2 Pro. Dat loopwerk is gemonteerd op twee onafhankelijk van elkaar werkende subchassis, om te zorgen dat geen enkele resonantie kan doordringen vanaf de ondergrond waarop de behuizing staat, voor zover het mogelijk is om 18 kilo aan het bewegen te krijgen. Tussen het loopwerk en de in totaal vier D/A-converterchips bestaat een galvanische scheiding, zodat elke vorm van stoorsignaal al bij voorbaat is geëlimineerd. Het digitale signaal wordt van 16bit/44.1kHz geupsampeld naar 24bit/192kHz. Per twee converters is een door Einstein zelf ontwikkelde spanning/stroom-omzetter aanwezig. Achter de converters vinden we een LC-filter dat de klokfrequentie uit het signaal haalt. Het inmiddels analoge signaal gaat via vier 6H30 buizen zonder tegenkoppeling gebalanceerd naar buiten. De gehele opzet van The Source is dual mono, net als in de versterker. De voeding voor het digitale gedeelte van de speler is afgescheiden van die voor het analoge deel. Einstein plaatst zelfs de twee transformatoren zover mogelijk uit elkaar. In totaal zijn er 15 spanningsstabilisators in de speler verwerkt. De uitgang geeft 2,8 Volt af via de XLR bussen en 1,4 Volt via RCA, bij een uitgangsimpedantie van slechts 50 Ohm, uitzonderlijk laag voor buizen. Vanwege de symmetrische schakeling in zowel de CD-speler als de versterker is een verbinding via gebalanceerde kabels tussen de apparaten (ook hoorbaar) te prefereren. 

Context

Geheel in overeenstemming met de ervaring die ik tot nu toe met netfilters heb opgedaan, vind ik de Einstein versterker bij mij het best presteren wanneer hij rechtstreeks is aangesloten op het lichtnet, via een speciaal daartoe aangelegde groep. De Einstein CD-speler komt achter Kemp filters te staan, net als alle overige apparatuur die ik gebruik. Daartoe mag u rekenen: een NAD M50 digitale netwerkspeler en een Bluesound Node, een Esoteric D-07 DAC, een Transrotor platenspeler met SME arm, Transfiguration element en H.A.T. phonovoorversterker met H.A.T. 230 Volt generator. Daarnaast gebruikte ik wat losse zaken als een tuner, Blu-ray speler en TV decoder (de laatste twee alleen via de DAC). De twee Einsteins worden gebalanceerd met elkaar verbonden via een Yter interconnect. De overige kabels komen van Crystal Cable; wij hebben het in dat verband over interconnects, luidsprekerkabels en netsnoeren. De gebruikte luidsprekers zijn van het type fact.8 van PMC. Kortom: mijn gebruikelijke opstelling waarbij de Einstein versterker tijdelijk de plaats heeft ingenomen van mijn Audia Flight voor- en eindtrap.

De sessies

Luisteren naar apparatuur is voor mijn geen zaak van een ochtend of een middag wat muziek draaien en daarna een A4 volpennen met opmerkingen. Ik leef met de apparatuur, gebruik de set om van muziek te genieten, speel er vaak muziek op de achtergrond mee, laat het TV-geluid over de set lopen en probeer van alles uit. Alle muziekgenres komen in die periode voorbij, voor zover dat enigszins binnen mijn smaak valt. Op die manier leer je alle ins en outs kennen van twee apparaten als de Einstein The Amp versterker en The Source II CD-speler. Zo kwam ik onderweg naar dit verhaal de Blumenhofer CD Groove Into Bits tegen en genoot van stukken als Golden Brown van The Strangles en Money Money van The King’s Singers. De CD is met veel zorg opgenomen, waarbij grammofoonplaten als bronnen dienden. Wat ik de afgelopen weken als het meest opvallend aan Einstein heb ervaren, is de rijke detaillering van de CD-speler. Met deze CD kan ik dat optimaal beluisteren. Ik noem dat een opbouw in laagjes, maar je kunt het ook fijnkorrelig noemen. Er wordt een zeldzame hoeveelheid informatie van de kleine zilveren drager gehaald. Ogenblikkelijk schiet dan de vergelijking met een ander kostbaar loopwerk van Esoteric in gedachten, die ook de weergave heel fijntjes maakt zonder te vervallen in kneuterig of klein. Zelfs met behoud van al die micro-informatie is de Einstein weergave krachtig en dynamisch. Juist met de stemmen van de King’s Singers komt dat prachtig naar voren. Met een schitterende positionering van de diverse heren, die onderling verschillen in soorten stem. Ik raak danig onder de indruk en haal een zelfde resultaat met Homeless van Paul Simon, waar ook zoveel stemmen gebruikt zijn. De versterker speelt erg gemakkelijk; geen moment heb ik met deze CD, die gelukkig geen tot weinig compressie kent, het gevoel dat de versterker adem te kort komt. Tegen een inktzwarte achtergrond wordt de muziek geprojecteerd in een 3D-beeld.

Als groot bewonderaar en liefhebber van Franse, licht hijgende meisjes had ik de nieuwe CD van Carla Bruni als één van de eersten in huis. Nu haar man niet langer de president van Frankrijk is kon ze weer aan de bak. Haar Little French Songs hebben een aandoenlijke eenvoud qua muzikale bezetting. Veel akoestische instrumenten zonder grote orkestarrangementen er achter, waarbij Carla met regelmaat zelf de gitaar ter hand neemt. De Einstein combinatie zorgt voor het overbrengen van een grote mate van vrolijkheid, waarin doorstraalt dat men in de studio met veel plezier de zaak opnam. De fun-factor is continu hoog en het ritme vasthouden met de eigen voet gebeurt helemaal vanzelf. Het is eenvoudige en lieve muziek die in mijn hoofd het Franse platteland en de stillere wijken van grote steden doet herleven. Het zou op recept verkrijgbaar moeten zijn: "een Einstein combinatie en elke dag voor het eten een CD met een Frans meisje". Goed voor hart, bloedvaten, de spijsvertering en de liefde. De CD-speler leent zich bij uitstek voor het weergeven van akoestische instrumenten. Dat blijkt eveneens met een CD van Ingram Washington waar zijn zware stem uitstekend wordt begeleid door piano, drums, bas en blaasinstrumenten. Opnieuw weten The Amp & The Source II de muziek te transformeren van een studio-opname tot een beleving. De subtiliteit die hier te voorschijn komt is maar zelden vertoond in deze luisterruimte. Daarbij ligt de kracht niet alleen in het ophalen van het kleinste detail, maar ook in het weergeven van die details op een wijze die alles met muziek te maken heeft en niets met techniek. Een natuurlijke en vloeiende manier die in High End kringen helaas nogal zeldzaam aan het worden is. Dat heeft niets te maken met buizen of transistors in de apparaten, met de intern gebruikte D/A-converters of het loopwerk, dit is een samenstelling zoals een instrument wordt samengesteld uit de fijnste houtsoorten en edele metalen. Als deze Ingram Washington opname mij ergens aan doet denken, dan is het aan een weergave via erg goede hoornluidsprekers. Het gemak, het laten rollen van noten, de dynamiek, de Einstein versterker maakt van mijn PMC transmissionline bijna een Blumenhofer Genuin FS2 hoorn. Dat is overigens de luidspreker waar ik deze nieuwe geïntegreerde Einstein versterker het eerst op beluisterde tijdens een show in Rotterdam. Dat brengt het besef, dat de versterker continu de hoofdrol speelt en de keuze van de weergever ondergeschikt maakt. Zo hoort het ook, de versterker is het hart van elke installatie.

Terug naar de bron, de CD-speler die zo zijn best staat te doen. Uiteraard is het interessant die af te zetten tegen een streaming-opstelling zoals ik die bezit van de gecombineerde merken RipButler, NAD en Esoteric. In totaal ongeveer 5000 Euro onder de prijs van de Einstein The Source II. Ik kan het kort houden, uitgaande van een gewone CD is de Einstein de winnaar in resolutie en verfijndheid. Streamen is grover en licht harder van toon. De winst van streamen komt pas aan de orde wanneer we gebruik kunnen maken van echte high resolution opnames met een samplefrequentie van 88.2 kHz of hoger en een diepte van 24 bits. Dit is overigens pas de tweede keer dat ik een speler boven de huidige streaming opstelling zet en ik zou er haast een moord voor doen om over een Einstein met digitale ingangen of een dedicated Einstein DAC te kunnen beschikken. De klankkleur en de weergave als geheel staan zo ver af van wat wij gewoon zijn te beluisteren uit het gros van de CD-spelers, dat de Einstein met een gerust hart “analoog” genoemd mag worden. Dus zetten we hem voor de grootste uitdaging: een platenspelercombinatie die qua prijs mooi overeenkomt met de Einstein CD-speler an sich. Met het prettige gegeven dat ik beschik over de LP Sweet 'N' Low van Ingram Washington uit de STS-stal van Fritz de With, net als de CD van daarnet, kan ik een aardige vergelijking maken. De klankbalans is anders met de LP, logisch, andere opnameruimte, andere apparatuur, andere microfoons. Absoluut vergelijkbaar is het ritmegevoel, de natuurlijk vloeiende weergave, de dynamiek en de mogelijkheid, de fijnste geluidjes uit de drager te trekken. Daarbij valt op, dat mijn element grover weergeeft dan de verfijndheid van de Einstein The Source II. Heel nadrukkelijk valt te stellen dat de algemene indruk van de speler hem een extra zet in de rug geeft richting het ereschavot. Ik ben van "analoog uit een CD" overgeschakeld op "echt analoog" en bespeur geen cultuurschok of harde overgang, tref zelfs een weergave aan die minimaal gelijkwaardig is en dat is uitermate knap van deze Duitse fabrikant. Einstein bouwt overigens ook hoogwaardige phonovoorversterkers en weet dus donders goed wat de mogelijkheden van een moderne platenspeler zijn.

Samenvatting

Laat ik er niet omheen draaien: de twee Einstein componenten zijn pittig aan de prijs. Voor bijna 27.000 Euro kunt u een CD laten spinnen en het naar analoog geconverteerde geluid zodanig versterken dat een paar luidsprekers gaat bewegen. Die laatsten zijn niet eens bij de prijs inbegrepen. Dat de bouw en uitstraling van deze met de hand vervaardigde producten de prijsklasse rechtvaardigt is niet genoeg. Dus volgt de centrale vraag: "Wat presteert het geheel?". Daarover zullen de meningen niet veel verschillen, heb ik ontdekt na Einstein aan wat vrienden te hebben voorgesteld. Mijn mening steek ik niet onder stoelen of banken: de Einstein The Amp geïntegreerde versterker en de Einstein The Source II CD-speler behoren tot de handvol componenten die los van elkaar (en zeker in combinatie met elkaar) in staat zijn om op uitzonderlijk hoog niveau te presteren. Kernwaarden zijn de detaillering tot in de finesses van beide componenten, zonder te vervallen in techneuten-gefriemel. Verder het gemak waarmee wordt weergegeven. De kracht die in de versterker schuilt en zich uit in de soepele dynamiek. Zo kan ik nog even doorgaan. De essentie is, dat Einstein mij volledig heeft weten te overtuigen door simpelweg niets anders te doen dan muziek op handen te dragen en aan de luisteraar aan te bieden op een gouden, analoge schaal. Wat Einstein doet voor muziek is wat een leger aan slaven ooit deed voor Cleopatra: haar vereren en verheffen tot een haast goddelijk niveau.

Prijzen:

The Amp geïntegreerde versterker 15.000 Euro

The Source II CD-speler 11.750 Euro

Beiden inclusief afstandsbediening

Importeur:

Music2 audio import

Honselersdijk

Website: www.music2.nl

Gebruikte apparatuur:

Analoog:

- Transrotor Super Seven 40/60alu/TMD platenspeler

- Transrotor/SME 5009 pickup-arm

- Transfiguration Axia low output MC-element

Digitaal:

- Einstein The Source II

- NAD M50 netwerkspeler

- Esoteric D-07 D/A-converter

- RipButler Essenza 1000 mediaserver

Radio:

- Magnum Dynalab MD-90 tuner

- Magnum Dynalab ST-2 FM antenne

Versterking:

- Einstein The Amp

- H.A.T. PH-2 phonovoorversterker met PHS-2 voeding

- H.A.T. Clean Power Supply

- Audia Flight Strumento No 1 lijnvoorversterker

- Audia Flight 50 eindversterker

Luidsprekers:

- PMC fact.8

Beeld:

- Humax IHDR-5200C decoder/harddisk-recorder

- Panasonic DMP-BD 80 BluRay-speler

Stroomvoorziening:

- Netsnoeren: Crystal Cable Power Reference, Crystal Cable Power Ultra, Supra LoRad (DIY), , Siltech SPX-10

- Netfilter: Kemp Elektroniks Power Source, Kemp Elektroniks Balanced Isolator Source

- Netspanning: Kemp Elektroniks Quantum Approach plug, Supra MD-06 EU Mk II verdeelblok, gescheiden audiogroep, AHP glas- + Neozed zekeringen

Kabels:

- Interlinks analoog: Crystal Cable Connect Ultra, Crystal Cable Connect Reference, Yter XLR

- Interlinks digital: Apogee Wide-Eye

- Interlinks digital optisch: Audioquest, Deltac

- LS-kabels: Crystal Cable Speak Reference

Accessoires:

- Meubel: Quadraspire QAVX, Gingko Audio platform

- Overig: Acoustic System diffusers, Acoustic System Resonators Basic + Silver, Hanss Acoustics platenwasmachine, Oehlbach Phaser, Soundcare Superspikes, WBT Nextgen connectors