Voor hifi geïnteresseerden zijn er heel wat leuke shows zo door het jaar heen. Ik volg ze niet allemaal want tijd en afstand bepalen noodgedwongen mijn keuzes. Waar ik altijd graag naar toe ga, is de jaarlijkse analoge show in Krefeld.
Opgezet door de Duitse Analog Audio Association (een vereniging zonder winstoogmerk) is het geen commerciële show. Er wordt namelijk niet alleen gedemonstreerd door fabrikanten en importeurs, maar ook door leden, vaak met de meest schitterende vintage en DIY apparatuur. Daarnaast zijn er uitgebreide seminars over akoestiek, instelling van arm en element en noem maar op. En dat op zijn Duits, wat betekent dat het “grundlich” gebeurt en door echte specialisten.
Bij de show in 2012 heb ik me gericht op het beluisteren van de diverse sets. Dit jaar heb ik wat meer tijd besteed aan de seminars. Vandaar dat ik daar wat meer op inga in dit verslag. Maar om te beginnen aandacht voor het vele moois wat er te zien en te horen was.
De eerste kamer waar ik naar toe ging was die van de Association zelf. Van vorige jaren wist ik dat daar weer mooie vintage sets zouden staan. Sommige apparatuur ziet er in het echt veel mooier uit dan op de foto en dat geldt zeker voor deze Micro Seiki. Ik zou hem zo mee willen nemen.
In deze kamer werd ook gespeeld met een fraai gerestaureerde Sansui set. Met Micro Seiki was Sansui indertijd echt voorname Japanse High End. Als u het nog op zolder heeft staan dan adviseer ik u een gedegen restauratie. Afleveren op het depot van Puresound mag echter ook.
Er was akoestisch niet veel aan de kamer gedaan en het klonk toch zeer aardig. Een paar kamers verder demonstreerde Thomas Fast in een vergelijkbare kamer. Thomas Fast is de Duitse importeur van onder meer Lyra elementen en staat bekend voor zijn akoestische ruimteaanpassingen (http://www.fastaudio.com) In zijn ruimte was veel aan de akoestiek gedaan. De klank was op zich goed, maar ik zou niet graag in een dergelijke dood gedempte ruimte willen leven. Echte High End verder. Zo kosten de Kiso luidsprekertjes op de foto iets van 14.000 euro: moet je de standaard er nog wel bijkopen. Ik zoek het niet in deze aanpak.
In de wandelgang vond ik een vitrine vol met klassieke microfoons. Fraai spul en ik hoop dat er een volgend jaar een keer een seminar over is.
En wat te denken van deze platenwasser. Het is een puntafzuiger die op bestelling gemaakt wordt door een Duitse leraar (http://www.sb1plus.de/index.html) De prijs valt met 1800 euro veel lager uit dan die van de beroemde puntafzuigers van Loricraft of Keith Monks.
Hieronder foto’s uit kamers die werkelijk vol stonden met klassiekers. De Quads op de foto herken ik wel, maar van welk merk is de apparatuur links daarvan?
Zo af en toe kom je ook een oude bekende tegen. Deze Dual 1019 heb ik van een buurman gekregen en staat in mijn (zeer droge) kelder op beter tijden te wachten. Hij wordt net als een Garrard 301 of een Thorens 124 aangedreven met een tussenwiel. Hij was niet aangesloten helaas. De eigenaar vertelde me, dat met wat aandacht er nog heel wat muziek uitkomt. Misschien wel leuk om hem op te knappen en er een element op te zetten speciaal voor 78 toeren platen.
De Leak op de volgende foto is ook niet mis. Wel kleine uitgangstrafo’s. Deze trafo’s kunnen bij lage tonen verzadigd raken, wat duidelijk hoorbaar is. Het gebruik van een subsonisch filter is absoluut aan te raden wanneer men analoog als bron gebruikt. Ook hier geldt, dat als u een dergelijke versterker kwijt wil, hij afgeleverd mag worden op het depot van Puresound. De versterker zal liefdevol gerestaureerd worden door een deskundige.
Het beste geluid op de show werd gemaakt door een set bestaande uit een Sperling draaitafel en Thoeress versterking. De gebruikte luidsprekers waren van Altec Lansing. Ik houd niet van Dean Martin maar toen ze een oude plaat van hem speelde, was ik knap onder de indruk. Sperling heeft nu ook een website http://www.motordose.de/index.php/de
Seminar: instelling platen speler
Het seminar werd in het Engels gegeven door de bekende Wally Malewicz. (http://www.simplyblack.net/WVC/wally_start.html)
Wally is een 72 jarige Pool die 35 jaar geleden geëmigreerd is naar de U.S. In zijn jeugd werkte hij in de audio industrie in Polen. Al in 1968 maakte hij een protactor om de bekende SME 309 arm optimaal in te kunnen stellen. Volgens de toenmalige eigenaar van SME, Alastar Robertson- Aikman, was deze protactor niet te overtreffen.
De juiste instelling van platenspelers bleef Wally intrigeren en in de loop der jaren heeft hij er veel empirisch onderzoek naar gedaan. Nu hij met pensioen is, geeft hij seminars. In tegenstelling tot Michael Fremer, die de kunst van hem heeft afgekeken, doet hij de seminars “just for fun” zoals hij zei.
Wally legt erg veel nadruk op een juiste SRA (stylus rake angle). Het gaat daarbij om de hoek die de naald (niet de arm) maakt op de plaat. Je vindt die hoek door twee lijnen te trekken parallel aan de snijkanten van de naald. De hoek van de lijn daartussen en de plaat bepaalt de SRA. Er zijn veel verduidelijkende foto’s op internet te vinden als je zoekt op stylus rake angle. Dit is wel een goede.
(Bron: www.audioasylum.com)
Uit uitvoerig onderzoek is Wally gebleken, dat in meer dan 80 % van de gevallen de snijbeitel van de plaat in een hoek van 92 graden staat. De juiste hoek van naald moet daarom ook op 92 graden staan, als de arm horizontaal op de plaat staat. In veel gevallen is dat echter niet het geval: bij bijvoorbeeld een Jan Allaerts is die hoek 97 graden, wat veel te hoog is. Dat betekent dat je de arminstelling moet corrigeren.
Een juiste instelling van de SRA is niet gemakkelijk. Dat kan je nog het best doen met een usb microscoop. Een uitgebreide verhandeling hierover, vindt u van de hand van Michael Fremer op zijn site http://www.analogplanet.com/content/how-use-usb-digital-microscope-set-92-degree-stylus-rake-angle-sra
Seminar: vergelijk platenspelers
Aan het einde van de dag was er een vergelijk tussen drie platenspelers uit dezelfde prijsklasse: een Linn LP 12 in de (goedkopere) Majik uitvoering, een Rega Plannar 8 en een Transrotor Fat Bob. Op alle drie de platenspelers zat een Linn Adikt MM element: arm en armbekabeling waren verschillend. Op basis van de beluisterde muziekstukken kwam de Fat Bob het best uit de bus. De Rega viel door de bank genomen wat tegen. Hoewel de Linn met zijn subchasis wat vrijer klonk dan de draaitafels gebaseerd op het massa principe, viel het geluid wat tegen. Ik heb de LP 12 vaak gehoord wanneer er mee gedemonstreerd werd door voormalig importeur Latham. Daar klonk de Linn toch altijd veel en veel beter en zeker niet rommelig zoals op de show. Het is me niet duidelijk geworden of die LP 12 in Majik uitvoering nu zoveel de mindere is van de standaard LP 12 of dat de instellingen gewoon niet goed waren. Hier nog een foto van de trotse winnaar.
Tot slot
Het was weer een zeer aangename dag op deze druk bezochte show. Er waren ook veel Nederlanders aanwezig. We vallen wel weer op als volkje, want als er vragen worden gesteld in de seminars zijn het vaak de Nederlanders. Trouwens, prima lui die Duitse analoog liefhebbers.
Hier nog een filmpje van de AAA Analogforum Krefeld 2013
Flash is required!
En kijk ook eens op hun eigen YouTube videokanaal : http://www.youtube.com/user/Analogforum
Hier vind je ook video's van enkele workshops van 2013, o.a. de workshop van Wally Malewicz.
Het komende weekend ga ik voor u testverslagen maken van een Zyx element en een Einstein phonotrap. Mijn vrouw is het weekend op stap met haar vriendinnen en ik heb alle tijd en rust om te luisteren.
