Puresound

Dat er verschillende manieren zijn om het plateau te laten draaien mag duidelijk zijn. De een doet dan via een tussenwiel (idler drive), een ander doet het direct (direct drive, het plateau maakt deel uit van de motor). Maar de meest gebruikte vorm is toch de snaaraandrijving. De motor staat een stuk van de as af en via een snaar wordt de as aan de motor gekoppeld. In een paar gevallen wordt er een DC motor gebruikt. Het gros van de snaaraangedreven spelers maakt gebruik van een AC of asynchrone motor. Een motor die dus gewoon op wisselspanning loopt en waarbij de snelheid van de motor bepaald wordt door de frequentie van die wisselspanning. 

  
(voor vergroting foto's aanklikken)

AC motoren kun je in verschillende varianten krijgen. Veel gebruikt zijn de 110/230V en 16V uitvoeringen, al dan niet met 2, 4, 8, 16 of nog meer polen. We gaan hier echter niet verder in op de verschillende typen motoren. Dat is misschien iets voor een volgende keer. 

Motorsturingen

Dit artikel gaat over motorsturingen. Anders gesteld: Heeft het nut om de standaard trafo, of eenvoudig netsnoer, te vervangen door een geregelde motorsturing?

Motorsturingen zijn er ook in verschillende varianten en prijsklassen te koop. Een van de bekendsten is de Pro-ject Speedbox. Deze is een tijdje geleden vervangen door de Speedbox S. De Speedbox is alleen geschikt voor 16VAC motoren, waarbij de benodigde faseverschuiving door een condensator gedaan wordt. Die faseververschuiving is nodig om de motor de juiste kant op te laten draaien.

Daarnaast is er nog de Speedbox DS Strobo voor 230VAC motoren en de Speedbox DS die zowel 16V als ook 230V motoren kan aansturen en daarbij ook nog een ingebouwde pitch control heeft. 

Music Hall heeft met de Cruise Control 2.0 een vergelijkbare motorsturing, zij het dat deze voor de Amerikaanse markt bedoeld is en daarom geen 230v uitgang, maar een  120v uitgang heeft naast de 16v uitgang.

Voor de Rega spelers is er de TT-PSU en de Heed Orbit. 

Vanuit de hobbyistenmarkt komt de Dr Fuss, die voor Transrotor gebruikt kan worden en ook modellen voor Thorens heeft. 

Linn leverde de Valhalla en Lingo als upgrades voor de Sondek LP12. De Lingo zit nog steeds in het programma. De Valhalla heeft plaatsgemaakt voor de Magik LP12 Power Supply. Als über-upgrade is er dan nog de Radikal, die met een DC motor komt.

Goldnote (voorheen Bluenote) heeft een upgrade voor hun draaitafels, waarbij de AC motor vervangen wordt door een DC motor met bijbehorende sturing. Hierover staat elders een artikel dat er volledig aan gewijd is.

De meest extreme motorsturing die ik ken is die van Sonore AC. Deze komt met een nieuwe (eigen) motor en in de meest uitgebreide vorm (indien mogelijk), met een eddy current brake.

Dit zijn slechts een paar voorbeelden van professionele motorsturingen.

Er moet dus wel een meerwaarde zijn van een degelijke motorsturing, anders waren er niet zoveel opties verkrijgbaar zou je denken.

(Music Hall Cruise Control)

Transrotor motorsturingen

Om te zien wat zo’n motorsturing doet, hebben we Monitor Audio NL benaderd en gevraagd of zij ons konden helpen, aangezien we de test met een Transrotor Fatbob S wilden doen. Bereidwillig als ze zijn, kregen we een Transrotor Konstant Studio en Konstant M1 toegestuurd. Zelf ben ik in het bezit van de voorganger van de M1, de Fein. De test werd zodoende uitgevoerd met de standaard bijgeleverde transformator, de Konstant Studio, de Konstant M1 en de Fein.

Testapparatuur

De rest van de testapparatuur bestond uit de Transrotor Fatbob S, met SME 3500 arm en Benz L2 wood element, een Ayre K-3-RP met ingebouwde gebalanceerde phonotrap, de Mimetism 45.2 eindversterker en als weergever diende een paar Sonus Faber Guarneri Homage. Een en ander bekabeld met Heavens Gate Ultimate Phono, Sign Audio interlink en Sign Audio LS Shotgun luidsprekerkabel.

(Transrotor Fat Bob S met Fein motorsturing)

Bij elke Transrotor draaitafel wordt van huis uit een losse transformator met ingebouwde condensator voor de faseverschuiving geleverd om de draaitafel van spanning te voorzien. Deze trafo is uitgevoerd als plug-in model dat direct in de wandcontactdoos gestoken kan worden. Veel meer dan een transformator en een condensator zit er dan ook niet in. Als basis werkt dit gewoon prima. De netfrequentie in Nederland mag als een van de stabielste in de wereld beschouwd worden. Je zou denken dat er niet meer hoeft te zijn.

We begonnen daarom met deze bijgeleverde trafo.

Transrotor Standaard Trafo

We nemen de standaard trafo dus als uitgangspositie. Met de trafo klinkt het eigenlijk prima. Alles is er. De plaatsing is OK, maar zou beter kunnen. Ook het stereobeeld is fatsoenlijk en het laag heeft voldoende contouren. Het zou wel strakker mogen, maar als je niet weet dat het beter kan, mis je het niet.

Al met al een prima oplossing waar je met plezier van kunt genieten.

Is er meer te wensen? Je weet het niet totdat je de andere mogelijkheden uitgeprobeerd hebt.

Transrotor Konstant Studio

(Transrotor Konstant Studio)

De volgende die aan de beurt kwam was de Transrotor Konstant Studio.

De Konstant Studio is de goedkoopste motorsturing van Transrotor en kost €550. Toch al een aardige graai in de portemonnee. Bij een aantal Transrotor draaitafels wordt hij echter al standaard meegeleverd. De motorsturing heeft twee grote bedieningsvoordelen t.o.v. de trafo. Ten eerste kun je het toerental schakelen met de motorsturing. Het omleggen van de snaar op de poelie is dan verleden tijd, want toerental omzetten kan nu met een simpele draaischakelaar op de sturing.

Ten tweede kun je het toerental met een paar instelpotmeters precies afregelen met behulp van een stroboscoopschijf, een 50Hz lichtbron en een kleine schroevendraaier. Dat geldt voor beide toerentallen apart, zodat je niet telkens het toerental opnieuw hoeft af te regelen. Helaas heb ik niet getest in welke mate het toerental stabiel blijft.

Voor het vergelijk hebben we alle motorsturingen op dezelfde manier en met dezelfde hulpmiddelen afgeregeld. De toerentalafstelling werd gedaan met behulp van de SME stroboscoopschijf en de Strobily Free app op een Samsung Galaxy S4 en de Platter Speed app van Dr Feickert met bijbehorende single met meetsignalen.

(Dr Feickert Platter speed app)

Dan waar het eigenlijk om gaat.

Hoe verhoudt de Konstant Studio zich tot de Transrotor transformator?

Het valt gelijk op dat er meer rust in het klankbeeld zit. De plaatsing is nauwkeuriger en het stereobeeld is preciezer. Het laag is ook strakker geworden en “tingels” zingen langer uit. Het hele plaatje wordt een stuk holografischer en tastbaarder. Met de Konstant Studio maak je dus weldegelijk een stap vooruit. Volgens ons is het zeker de moeite waard om die eerdergenoemde €550 in de draaitafel te investeren.

Transrotor Konstant M1

Naast de Konstant Studio leverde Monitor Audio Nederland een Transrotor Konstant M1. Op het gezicht hetzelfde apparaat in een mooiere, luxere en zwaardere behuizing met een gegraveerd en gepolijst aluminium front, zo bling bling dat het wel chroom lijkt.  Dus ook bij deze weer de knop voor het omzetten van het toerental en twee kleine openingen om het toerental af te regelen. De Konstant M1 kost €780, voorwaar een serieus bedrag.

(Transrotor Konstant M1)

De Konstant M1 werd op dezelfde manier en op hetzelfde toerental afgeregeld en de muziek werd opgezet. 

Het was niet zo heel verrassend dat dit weer een stap omhoog was. Dat verwacht je gewoon als je zoiets aansluit. Maar de stap omhoog was duidelijk hoorbaar. Nog meer rust. Nog betere plaatsing, nog strakker laag, dat ineens ook dieper leek te gaan, een stereobeeld dat staat als een huis en de emotieoverdracht is ook een sprong verbeterd.

Lange tonen klinken nog langer en er is meer “zwart” tussen gekomen.

Dat maakt je dan wel erg nieuwsgierig wat dan het technische verschil is tussen de Konstant Studio en de Konstant M1. We hadden toestemming om de kastjes open te schroeven, dus dat werd dan ook gedaan. En wat schets onze verbazing? In beide kastjes zit exact dezelfde print met exact dezelfde trafo. Het enige zichtbare verschil is de gebruikte behuizing en de kleur van de draadjes die naar de aansluiting voor de motor gaan.

(Transrotor Konstant Studio motorsturing)

(Transrotor Konstant M1 motorsturing)

Visueel is er verder geen verschil. 

Volgens Transrotor zou de Konstant M1 gebruik maken van een zwaardere trafo. Dat was echter bij de door ons geteste exemplaren niet het geval. Wellicht dat er tegenwoordig wel een “dikkere” trafo gebruikt wordt. De geteste exemplaren hadden een productiedatum uit 2011.

Hoe komt het dan dat het resultaat dan wel afwijkt? 

De verklaring die wij kunnen bedenken zonder verder te gaan meten is dat de behuizing erg veel uitmaakt bij een dergelijk fideel apparaat en/of dat de M1 met geselecteerde componenten komt en de Studio niet. 

(Transrotor Fein motorsturing)

Als laatste motorsturing kwam de Transrotor Fein aan de beurt. We hebben deze meegenomen in het vergelijk omdat we ‘m hadden staan en hij zo nu en dan tweedehands aangeboden wordt. 

Transrotor Fein

De Transrotor Fein is de voorganger van de Konstant M1 en werd in zo’n zelfde behuizing geleverd als de Konstant M1. De Fein werd geleverd met een SME stroboscoopschijf en een LED-lampje. Het is echter een duidelijk ander ontwerp dan de Konstant M1. De Transrotor Fein heeft geen knop op het front om tussen de toerentallen te kunnen schakelen. Het front is strak, met alleen een blauwe LED erin.  Het toerental omzetten moet op de ouwe manier door de snaar op een ander gedeelte van de poelie te leggen. Hij heeft ook geen intelpotmeters in het front, maar het kan wel afgeregeld worden. Daarvoor krijg je de stroboscoopschijf en de LED-lamp erbij. Op de achterkant van de Transrotor Fein zitten drie drukknoppen, waarmee je het toerental kunt instellen. De middelste is de “memory” om de afstelling op te slaan. Links en rechts daarvan zitten de plus- en de min-knop waarmee je het toerental bepaald. Daarnaast zit een aansluiting waar het LED-lampje op aangesloten moet worden. Dat knippert vervolgens met 50Hz, zodat je met behulp van de stroboscoopschijf de juiste snelheid kunt bepalen.

(Transrotor Fein achterzijde motorsturing)

Dat de Fein erg stabiel is kunnen we bevestigen. Na enkele jaren trouwe dienst draaide deze nog steeds met exact dezelfde minimale afwijking als waar ik deze destijds ingesteld had. Echter voor dit vergelijk hebben we hem opnieuw afgesteld op dezelfde waarde als eerder de Konstant Studio en Konstant M1.

Klankmatig ligt de Transrotor Fein tussen de Konstant Studio en de Konstant M1 in. Het laag wordt marginaal rommeliger dan met de Konstant M1, maar is beter dan met de Konstant Studio. Het “zwart” is een klein beetje bleker geworden en stereobeeld en plaatsing zakken ook iets in vergeleken met de Konstant M1. 

Als je een grafiek zou maken met de transformator op “0” en de Konstant M1 op “100”, dan bevindt de Konstant Studio zich op “60” en de Transrotor Fein op “85”.

Conclusie

Na deze uitgebreide test kunnen we concluderen dat een motorsturing weldegelijk nut heeft. Welke het meest geschikt is voor je draaitafel kun je het best overleggen met je dealer. Transrotor geeft de klant in ieder geval meer dan voldoende keuze, want naast de Konstant Studio en de Konstant M1, leveren ze ook nog de Konstant M2 voor twee motoren en de Konstant M3 en Konstant FMD voor drie motoren.

Bij deze wil ik Monitor Audio Nederland dan ook hartelijk danken voor het ter beschikking stellen van de Konstant Studio en Konstant M1.

Prijzen

Transrotor Konstant Studio: €550

Transrotor Konstant M1: €780

Transrotor Konstant M2: €1250

Transrotor Konstant M3: €1400

Transrotor Konstant FMD: €1750

Informatie

Monitor Audio Nederland

Web: www.monitoraudio.nl

Tel: +31-(0)35-6295491

Email: info@monitoraudionederland.nl