Phonotrappen saga 7: de Project Phono Box E
Mijn dochter wilde graag een platenspeler hebben. Dat vond ze wel “cool”. Nu juich ik een dergelijk initiatief natuurlijk toe en stelde daarvoor de Dual 1219 ter beschikking die me in mijn studietijd niet alleen trouw gediend heeft, maar daarbij ook mijn platen heel gehouden. Ik heb hem eerst tot in de perfectie laten reviseren en er een NOS Philips GP 400 MK II element op laten zetten. Omdat er op mijn dochters “moderne” versterker geen phonotrap zit, heb ik ook geholpen met het kopen van een goedkoop exemplaar. Natuurlijk wel met de afspraak dat ik de Project Phono Box E, want dat is het geworden, in haar vakantie mocht lenen voor een review.
Technische specificaties
De Project Phono Box (http://www.project-audio.com/phonobox) en is een kastje van 120 mm breed, 32 mm hoog en 10 mm diep en hij weegt 269 gram. In ieder geval klein genoeg om hem ergens verborgen op te stellen wat mijn dochter zeker prettig vindt. Hij is te verkrijgen in zwart of aluminiumkleur. De versterkingsfactor is 40 dB waarmee het apparaat alleen geschikt is voor MM, MI en High Output MC elementen. Gezien de prijs van 69 euro zal iemand die het koopt ook zeker nog niet toe zijn aan een duur MC element.
De voeding gebeurt door middel van de bekende “muurwrat”. Naast de ingang voor de voeding heeft het apparaatje alleen maar een in- en uitgang en een aansluiting voor de aardendraad. De vaste impedantie van het apparaat is 47 kOhm en de capaciteit is 100 pF. Wel jammer dat die capaciteit niet instelbaar is, want capacaciteitsverschillen zijn bij een MM element hoorbaar.
(achterzijde project phonobox)
Gebruikte apparatuur ter vergelijking
Mensen die vaker mijn artikelen vaker lezen weten, dat ik de beschikking heb over twee audiosets: de High End set staat in een speciaal daarvoor ingerichte luisterkamer op zolder en de klassieke set staat in de woonkamer. Deze klassieke set is in nieuwstaat en hoewel in de woonkamer het laag niet optimaal is (akoestiek), heb ik daar een prima geluid. Deze klassieke set bestaat uit mini monitoren van Cabasse (de Galliotes), de versterking is van Quad (de 34 voorversterker en 303 eindversterker) en de platenspeler een door Hanze Hifi gemodificeerde Thorens 160 MK I. Op deze Thorens zit een Denon DL 160 High Output MC element. Een iets goedkopere versie van dit element, de DL 110, is nog steeds verkrijgbaar voor een bedrag van rond de 200 euro. Deze platenspeler is tijdens de testperiode vervangen door een Thorens TD 320 met Nagaoka MP 200 MI element. Beide platenspelers zijn uitvoerig aan de orde gekomen op Puresound en uitstekend van kwaliteit.
De Quad 34 voorversterker is gebouwd van 1982 tot 1995. De Quad is wel een bijzonder ding met zijn bijzondere klankregeling en filters. Daardoor ook zeer geschikt voor het draaien van oudere en ietwat versleten LP ‘s Hij klinkt neutraal en is muzikaal, maar komt te kort in detaillering. Het geluid is eigenlijk wel wat “gedekt” - Engelse standing en waarschijnlijk vooral bedoeld voor mensen die luisteren naar klassieke muziek. Wilt u er meer weten over de Quad 34, lees dan de recensie van Sam Tellig in Stereophile http://www.stereophile.com/content/quad-34-preamplifier-sam-tellig
(Bron foto: ©quad-hifi.info)
Zoals indertijd gebruikelijk heeft de Quad 34 een ingebouwde phono versterker waar veel aandacht aan is besteed. Deze phonotrap is er heel gemakkelijk uit te halen en in te wisselen voor een vijftal andere typen geschikt voor andere elementen. De phonotrap is stil en klinkt verfijnd en leent zich dus goed voor een vergelijk met de Project Phono Box E. Deze werd dus op een ingang van de Quad 34 aangesloten en er werd wisselend gespeeld met de Quad phonotrap en de Phono Box E
Luisterervaringen
Bij de eerste vergelijking tussen de Phono Box E en de Quad viel me dat wel tegen. Ik vroeg me eigenlijk af of hij wel afdoende was ingespeeld door mijn dochter. In het verleden spraken we in Hifi kringen wel over de “Taunus sound”. Daar bedoelden we dan apparatuur mee, waar hoog en laag werd bevoordeeld ten koste van het middengebied. Op het eerste gehoor klinkt dat dan detailrijker en dynamischer, maar als geheel klinkt het wel erg onrustig en is al snel vermoeiend. De Phono Box deed me dus wel erg aan het “Taunus” geluid denken en ik was er niet erg van onder de indruk.
(Thorens TD-320 met TP16 mkIV en Nagaoka MP200)
Omdat ik mijn conclusie niet alleen wilde baseren op de luisterervaring met de Thorens 160.1 met Denon DL 160 element heb ik de Phono Box ook uitvoerig uitgeprobeerd op de Thorens 320 met Nagaoka MP 200 element (http://www.puresound.be/home/archive/2016/augustus/article/vintage-review-thorens-td-320-met-tp-16-iv-arm). Tot mijn verbazing klonk dat ineens een heel stuk beter. In deze combinatie had de muziek een vol, warm karakter met een goede plaatsing van stemmen en instrumenten. Ook details waren nu wel hoorbaar en de onrust in het geluid was verdwenen. Verder viel op, dat het laag krachtig is en misschien wel iets meer dan strikt neutraal. Ook zit je bij het luisteren iets dichter op het “podium” dan bij het luisteren met de Quad phonotrap. Al met al een andere ervaring. Met de Phonobox klonk de Thorens 320 met Nagaoka MP 200 zeker met populaire muziek beter dan met de Quad phonotrap. Het geluid is waarschijnlijk een beetje aangezet en niet helemaal neutraal, maar met moderne muziek klinkt het gewoon “lekker”.
Tot slot heb ik er de Whest 20.0, die ik op de luisterkamer op zolder gebruik, nog even naast gezet. Die gaat toch wel een stap verder dan de Quad phonotrap en de Phono Box E. Veel meer diepte in het geluidsbeeld, betere plaatsing en ruimtelijkheid en het klinkt allemaal een stuk strakker zeker in het laag. Maar goed de Whest 20.0 kostte me dan ook indertijd rond de 2000 euro tegen de Phono Box 69 euro. Wat me verder deugd deed was dat de rest van de set deze verschillen goed liet horen.
Conclusie
Phonoversterkers zijn er de laatste 30 jaar sterk in geluidskwaliteit op vooruitgegaan en dat is de ervaring van al onze Puresound reviewers. Voor een bedrag van 69 euro haal je met de Phono Box veel kwaliteit in huis ook bij gebruik van een relatief duur Nagaoka MP 200 element (nieuw 475 euro). Op basis van mijn luisterervaring doet de Phono Box het een stuk minder met een Denon High Output MC element.
Roger Poulussen heeft daar een verklaring voor:
“De enige verklaring die ik heb voor het gegeven dat de Denon DL 160 niet lekker klinkt op de Phonobox is dat de uitgangsimpedantie van het element te laag is. Het ontwerp van de Phono Box is zo basic dat dit tamelijk gevoelig ligt (een en ander heeft ook met de spreiding van de gebruikte componenten en de lay-out van de print te maken). De DL160 heeft een eigen impedantie van 160Ω. Bij de meeste MM/MI elementen ligt dit een factor 10 hoger. Dat de Quad dit niet heeft komt omdat dat ontwerp iets doordachter is en er een “loadcompensator” in zit. Anders gezegd, het ontwerp van de Quad is iets uitgebreider waardoor de ingang minder belast wordt als er een laagohmige impedantie op aangesloten is. Zou je een Phono Box S hebben gehad, had je het probleem niet gehad, maar die kost het dubbele van de Phono Box E. ”
Het is dus verstandig om ook bij goedkopere aankopen als de Phono Box eerst even een audiocomponent op proef uit te proberen en zeker als u een High Output MC heeft. Onder die conditie is de Phono Box E zeker aanbevolen.
Naschrift
- Ik sprak nog even met Rob Willems van Dé Hifiwinkel (http://www.hifiwinkel-beek.nl) waar ik de Phono Box gekocht heb. Hij had ze wel verkocht aan klanten met High Output MC’s en op zich ging dat prima.
- Mijn dochter komt net terug van vakantie. Ik moet de Phono Box dus weer inleveren. Hij was wel degelijk door haar ingespeeld en ze was er zeer tevreden mee met de Dual 1219 met Philips GP 400 Mark II element.
