Puresound

Een recente verandering in mijn set up was een DIY “soundboard”. Deze bestond uit een multiplex plaat met daaronder “Regufoam” (zie hieronder). En inderdaad: toen ik de Regufoam  weghaalde was mijn laagprobleem voorbij. Nu had ik dat soundboard natuurlijk niet voor niets gemaakt. Ten gevolge van lopen op de vloer bij het verwisselen van platen “wapperden” de conussen van mijn luidsprekers in geringe mate. Een perfectionist zoals ik gaat dan meteen oplossingen zoeken. En deze met Regufoam werkte dus niet. 

Koppelen of ontkoppelen: That‘s the question

Als audioapparatuur gekoppeld wordt aan de ondergrond, dan gaat de apparatuur mechanisch onderdeel uitmaken van de omgeving. Daarbij wordt de virtuele massa verhoogd, waardoor de resonantiefrequentie lager wordt naarmate die virtuele massa hoger wordt. Je verschuift de resonantiefrequentie dus naar beneden. Deze kan zo laag worden dat je hem niet meer waarneemt. Met producten als spikes wordt de apparatuur gekoppeld aan de ondergrond. Ontkoppelen kun je op twee manieren. De meest toegepaste is dempen. Dat doe je met dempers, rubbers, foam of zelfs olie. Een andere manier van ontkoppelen is isoleren. Dat kan via een subplateau in touwen of veren te zetten of zelfs door een mechanisch veld op te wekken.

Vaak wordt gezegd, dat het verstandig is te koppelen bij een betonnen vloer en te ontkoppelen bij een houten vloer. Nadeel van koppelen is in ieder geval dat men het risico loopt, dat afgevoerde trillingen rare dingen kunnen gaan doen. Een trillend voorwerp kan namelijk een ander voorwerp in trilling brengen. De trilling van dat andere voorwerp kan zelfs veel sterker zijn dan men op grond van de aanstoting zou verwachten en dan zijn “de rapen gaar”. Maar ook isoleren is niet altijd effectief. Op een plank van balsahout bijvoorbeeld zal het bijvoorbeeld minder doen.

Iemand die echt deskundig is, zal waarschijnlijk kunnen voorspellen welke oplossing het meest geschikt is voor een bepaalde situatie. Bij anderen is het toch een kwestie van experimenteren. Een goede dealer zal daarvoor zijn accessoires ter beschikking stellen. Maar ga zeker eerst wat experimenteren met rubber en foam e.d. Misschien voldoet het wel in jouw situatie en kun je voor het bespaarde geld mooie muziek kopen.

Ontkoppelen door absorberend materiaal: Regufoam

Met ontkoppelen van resonerende apparatuur heb ik ervaring. Mijn oren zijn namelijk erg gevoelig voor trafobrom. Bij de boekenkast in onze kamer zitten trafo’s voor inbouwspotjes. In ons vorige huis stonden die zelden aan omdat ze altijd bromden. Bij de verhuizing heb ik de trafo’s daarom losgeschroefd van de kast en er “Regufoam” onder gelegd. De trafo’s waren vervolgens absoluut onhoorbaar. Voor mij een reden om onder de voedingen van de draaitafel en phonotrap ook Regufoam te leggen. Deze voedingen werden daarmee absoluut onhoorbaar en het deed ook geen afbreuk aan het geluid. 

Regufoam  is een trilling dempend polyurethaan schuim dat wordt toegepast bij contactgeluid en trillingen. Met Regufoam wordt de bron losgekoppeld van de fundatie. Hierdoor worden trillingen in hoge mate gedempt en is de afstraling naar de omgeving minimaal. Dit materiaal is bijvoorbeeld gebruikt bij de verbouw van de Hilversumse Wisseloord Studio’s. Het is te krijgen in verschillende densiteiten en omdat dit nogal nauw komt, adviseert de fabrikant vooraf contact op te nemen. Het materiaal is overigens zeer goedkoop in aanschaf. Voor een plaat van 50 maal 25 cm betaald u 10,41 exclusief BTW.
Zie voor nadere informatie http://www.merford.com/media/202652/regufoam-vibration.pdf

Gezien mijn goede ervaringen met het product was het dus wel een logische gedachte van me om de platenspeler te plaatsen op een berkenmultiplex plaat met daaronder Regufoam. En inderdaad: de trillingen van de vloer werden daarmee goed afgevangen, maar geluidsmatig was het “bagger”. Kennelijk was er sprake van een eigen resonantie van het materiaal met als gevolg vervorming in het laag. Daar zal zeker hebben meegespeeld, dat mijn Oracle platenspeler een subchasis heeft dat natuurlijk ook resoneert met als gevolg resonantie op resonantie (helemaal onvoorspelbaar).

Ontkoppelen door isolatie: SSC

Omdat ik nog steeds van de trillingen door het lopen op de vloer af wilde heb ik bij de  Puresound shop (ik heb verder geen enkele commerciële band) producten van SSC geleend. SSC  http://www.hifi-ssc.de/ is een Duits bedrijf, dat producten maakt voor het ontkoppelen van audio apparatuur. Een van de eerste producten die zij maakten was een soundboard genaamd de “Basic Classic”. In een houten frame zit een binnenframe. De frames zijn met elkaar verbonden door staaldraad: een simpele en doeltreffende manier van ontkoppelen. Het nadeel van deze soundboard is dat hij voor een prijs van 500/600 euro (afhankelijk van de uitvoering) niet goedkoop is. Het bedrijf is daarom een nieuwe productlijn gaan ontwikkelen die gebaseerd is op de miniaturisering van het oorspronkelijk soundboard principe, maar dan voor een meer toegankelijke prijs. In plaats van wat dikker staaldraad gebruikt men nu een weving van veel dunner staaldraad (het is eigenlijk meer staalgaren). Van die producten heb ik de Netpoint 300 pucks en de Solid - en Twinbase soundboards in huis gehad en ik heb daar ruim mee geëxperimenteerd.

Netpoint 100, 200 en 300 

De Netpoint producten zijn wat opbouw betreft identiek. De Netpoint 100 heeft aan de bovenkant een viltlaag en kan zonder beschadiging onder apparatuur geplaatst worden. De Netpoint 200 is schroefbaar. Je schroeft bijvoorbeeld de spike van de luidspreker er uit en in plaats daarvan schroef je de Netpoint erop. De Netpoint 300 heeft op het midden van de puck een verdieping waarin de punt van een spike of kegel past. Ik heb deze Netpoint 300 pucks in huis gehad. Vier van deze Netpoints hebben een draagkracht van 60 kilo wat ruim voldoende is voor mijn Oracle platenspeler die met arm en element rond de 20/25 kg zal wegen. De prijs voor vier Netpoints bedraagt 105 euro. SSC heeft overigens ook pucks in zijn programma die speciaal worden aangeraden voor draaitafels. Deze zijn in hoogte verstelbaar.

Solobase, Twinbase en Triplebase soundboards

De Solobase en Twinbase zijn soundboards van essen waarin 6 en 11 pucks verwerkt zijn. In de Triplebase zitten er zelfs 22. Het is volgens de fabrikant (zie de informatieve website) niet zo dat de Twinbase beter is dan de Solobase. Dit hangt af van de ondergrond en het gewicht van de apparatuur. De Solobase is geschikt voor een gewicht van maximaal 80 kg, de Twinbase voor maximaal 100 kg en de Triplebase voor maximaal 180 kg. Bij apparatuur van maximaal 80 kilo en een harde ondergrond zou een Solobase volgens SSC al moeten voldoen. Ik had de Solobase en Twinbase tot mijn beschikking. Omdat in mijn situatie de Solobase al zou moeten voldoen heb ik gekeken of de Twinbase nog betere resultaten opleverde. De soundboards meten 440 bij 360 en de Solobase kost 139 euro en de Twinbase 349 euro. Afwijkende maten en uitvoeringen zijn leverbaar. De uitvoering in Ahorn fineer is een sieraad in uw kamer.

Luisterresultaten Solobase en Twinbase soundboards

In de standaarduitvoering zijn de SSC soundboards een maatje te klein voor onder de Conrad Johnson buizenversterker. Ik heb ze daarom alleen uitgeprobeerd op de Oracle draaitafel en de Meridian CD speler. De eerste luistersessies waren met de Oracle platenspeler en de Twinbase. 

Ik heb eerst de Twinbase (het zwaardere model) beluisterd want de ervaring leert, dat van “goed geluid naar minder goed geluid” beter waarneembaar is dan omgedraaid. Er was duidelijk sprake van een verbetering in het geluid: de muziek klonk strakker, ruimtelijker en verfijnder. Vervolgens heb ik de Solobase onder Oracle geplaatst. Zoals de fabrikant al voorspelde was het verschil met de Twinbase niet of nauwelijks (wellicht net ietwat dynamischer?) waarneembaar. Vervolgens heb ik de Solo- en Twinbase onder de Meridian 506 CD speler geplaatst. Bij deze CD speler heb ik last van trafo brom. Met de soundboards eronder verdween deze brom. Een gehoormatige verbetering was echter niet waarneembaar. Deze conclusie zou ik zeker niet durven door te trekken naar alle CD spelers want de Meridian is, zoals bekend, erg degelijk gebouwd. Omdat ik mezelf niet helemaal vertrouwde, heb ik deze proeven herhaald met diverse bezoekers erbij. Ze kwamen tot dezelfde conclusies als ik.

Luisterresultaten Netpoints 300

Zoals boven al vermeld had ik de Netpoint in de 300 uitvoering. Deze is bedoeld voor gebruik met spikes e.d. Omdat die niet onder mijn Oracle draaitafel zitten, heb ik onder de plaat multiplex (waar eerst de foam onder zat), vier kegels van het merk VLS geplakt. Onder de punt van de kegels werden vervolgens de Netpoints geplaatst. 

De kegels zijn in hoogte instelbaar en ik kreeg de Oracle daarmee perfect waterpas. De combinatie van Oracle met daaronder een matgelakte berken muliplex plaat, zwarte kegel en aluminiumkleurige netpoints bevalt me visueel wel. Maar het gaat natuurlijk in de eerste plaats om het gehoormatige resultaat van de constructie. Het klonk eigenlijk net als bij de soundboards strakker, ruimtelijker en verfijnder maar daarbij ook ietwat dynamischer. Eigenlijk wel het geluid wat mij aanspreekt. 

Ik heb de Netpoints ook onder mijn gemodificeerde Thorens 160.1 platen speler met Denon 160 element geplaatst. Onder deze platenspeler zitten dezelfde VLS kegels als onder mijn DIY soundboard. Deze platenspeler stond (inmiddels) in de huiskamer op een Solid State rack op betonnen vloer met gelijmd parket. Ook hier was sprake van een duidelijke klankverbetering. 

Technische check

De luisterresultaten blijven natuurlijk een subjectief gegeven dat nog eens sterk wordt bepaald door de toepassing. Daarom heb ik ook het niveau van trillingen met en zonder ontkoppelingsmateriaal met elkaar vergeleken. Ik heb daar geen dure apparatuur voor, maar in de appshop zijn leuke en gratis tools beschikbaar. Ik gebruik daarvoor de – gratis- Seismometer 6th:Pro Shake Detector van Skypaw. En als u toch bezig bent met installeren zet dan ook de Decibel 10th van Skypaw op uw Apple of Android (bij klachten over het geluidsniveau bij afspelen kunt u uw vrouw of kinderen daarmee misschien weerwoord geven). Het is zeker zo, dat zowel het Regufoam als de SSC producten het trillingsniveau sterk reduceerden. En ik heb werkelijk alles uitgeprobeerd: kloppen en zwaar lopen op de vloer, tikken tegen de “poten” van het rack. De multiplex plaat met VLS kegels en Netpoint pucks eronder scoorde het beste.

Conclusie en advies: Try before you buy”

Mijn ervaring is dat Regufoam zeer geschikt is om een einde te maken aan hinderlijke trafo brom bij losse voedingen in audio toepassingen en daarbuiten. Regufoam is daarbij zo goedkoop, dat het de moeite waard is, alleen al voor de kick van het experimenteren.

Met de SSC producten onder audio componenten zijn zeer goede resultaten te bereiken, maar: “Try before you buy”. De Netpoint pucks lenen zich daarbij zeer goed voor experimenteren. Ik heb ze dus aan de referentieset toegevoegd.

Informatie

Importeur Belram
W: http://hifi.belram.be/

Links naar Prijslijst en Dealers

Charles referentie set 

Bronnen:

Oracle Delphi V platenspeler met Pluto koperen mat, Graham 2.2 arm, Benz Ruby 3 L element en DIY soundboard met VLS kegels en SSC Netpoint 300 pucks

Thorens 160 mark 1 platenspeler Hanze gemodificeerd en met massief houten console, Denon DL 160 element

Meridian 506.20 CD speler

Phono voorversterker:

Whest PS 20.0 

Versterker:

Voorversterker Conrad Johnson Premier 17LS,

Eindversterker Conrad Johnson Premier 11 a (met Tung - Sol KT 120 eindbuizen)

Luidsprekers:

Monitor Audio 20 SE

Rack:

T.N.T. DIY rack 

Bekabeling:

R.P. diy-interlinks , Kimber PBJ interlinks, Kimber 4 TC luidsprekerkabel, Van den Hul 501 phonokabel, Russ Andrews power Cords, R.P. diy-stekkerblok