Puresound

Puresound heeft altijd nuchter gestaan in deze discussies. Aan de ene kant weten we ook wel, dat veel kabelmerken uit dezelfde fabriek komen. Het enige verschil tussen de kabels is dan bijvoorbeeld de kleur. Het - verbeelde - gehoormatig verschil heeft dan te maken met de associatie die de luisteraar heeft met de kleur: een rode kabel klinkt dan net wat warmer dan een blauwe. Aan de andere kant zijn er wel degelijk kabels die door een uitgekiende en vaak arbeidsintensieve constructie de prijs wel waard zijn. En wat belangrijker is, ze klinken net wat verfijnder, want bij kabels gaat het spreekwoord op “het zijn de kleine dingen die het doen”. Anders gezegd de verschillen tussen de kabels blijven subtiel, maar zijn voor een geoefend luisteraar met een goede installatie zeker de moeite waard.

Aanleiding

Dit is geen review in de klassieke zin des woords. In verband met de inrichting van mijn nieuwe luisterkamer had ik mijn set provisorisch aangesloten. Omdat er nogal wat geëxperimenteerd moest worden met opstelling van de luidsprekers en dergelijke heb ik interlinks en luidsprekerkabel gebruikt die wat lengte betreft het best uitkwamen. Toen ik wist hoe de ruimte ongeveer ingericht werd en met de fijntuning kon beginnen, heb ik de interlinks en luidsprekerkabels component voor component opnieuw geselecteerd. Inmiddels zitten de Kimber PBJ interlinks weer tussen mijn componenten en is de standaard luidsprekerkabel van de rol vervangen door de Kimber 4 TC. Deze laatste kabel bleek na de verhuizing enige jaren geleden gewoonweg te kort in de woonkamer en werd alleen voor experimenten de kast uitgehaald. 

Achtergrond Kimber kabels

Kimber is de naam van het kabelmerk van de Amerikaan Ray Kimber. In de jaren ’70 werkte hij als installateur bij een bedrijf dat technische installaties van discotheken installeerde. Daar kwam toch wel wat bij kijken want alle stoorsignalen van die uit - en aanflitsende lampen werden opgepakt door de luidsprekerkabels. Deze kabels bleken als een soort van antenne te werken met als gevolg ruis, brom en een hoorbare vermindering van de geluidskwaliteit. Het installatiebedrijf probeerde dit op te lossen door de luidsprekerkabels door stalen buizen te leggen. Hoewel dit de ruis en brom duidelijk verminderde werd het geluid er niet beter op: de stalen buis en het magnetisch veld van de luidsprekerkabel combineerden gewoonweg niet. Om toch een bevredigend resultaat te krijgen experimenteerde Ray met het in elkaar draaien (vlechten) van de draden. Dit bleek een goede afscherming op te leveren zonder dat het afbreuk deed aan de geluidskwaliteit. Het vlechten van kabels was trouwens niet zo verschrikkelijk baanbrekend. In zijn bekende boek  “Hi- fi in the home”  adviseert John Crabbe, voormalig hoofdredacteur van het befaamde blad Hi-Fi News, dit al in 1973. Hij richt zich wel vooral op het vlechten van stroomkabels. Een Nederlandse vertaling van dit nog steeds lezenswaardige Engelse boek heet “Hi-fi Thuis”. Voor de liefhebber is het tweede hands via de website http://www.boekwinkeltjes.nl/ nog wel eens te vinden. 

Hoewel dus de idee van vlechten van kabels niet helemaal revolutionair was, is Ray Kimber wel de eerste geweest die al eind jaren ‘70 besloot kabels gebaseerd op dit principe voor de hifi liefhebber op de markt te brengen http://kimber.com Gezien de vele en vele kilometers kabel die geproduceerd zijn, met groot succes. Het merk wordt in Nederland al jaren door de zeer kundige Gerrit Nutters geïmporteerd http://www.nuttersaudio.nl/ en www.CDvinyl4u.com

De Kimber PBJ interlink

Hoewel ik al meer dan 10 jaar Kimber PBJ interlinks gebruik is hij nog steeds in vrijwel ongewijzigde vorm verkrijgbaar in de zogenaamde “Legacy series” van Kimber. De interlink is gemaakt van een drietal hoogwaardige koperen draden die ieder apart zijn geïsoleerd. Vroeger gebeurde dit isoleren met teflon, maar tegenwoordig met Fluorocarbon. De drie draden zijn strak in elkaar gevlochten volgens een nauwkeurig bepaalde weefmethode. De drie individueel geïsoleerde draden zijn verder niet extra afgeschermd zoals gebruikelijk bij kabels. De kabel oogt daardoor fragiel, maar dat blijken ze bij mijn intensief langjarig gebruik zeker niet te zijn. De drie draden zijn blauw, rood en zwart. Uiterlijk zeker afwijkend van de doorsnee kabel, maar het “oogt” wel. Zoals u op de site van Kimber kunt zien is de kabel met verschillende typen connectoren te koop: Ultraplate, WBT en XLR. Afhankelijk van het type connector kost de standaardlengte van 50 cm iets boven de 100 euro. Hij is ook voor de DIY markt te krijgen voor 25 euro per meter, maar dan natuurlijk zonder stekkers.

De idee achter de kabel is, zoals gezegd, dat de gevlochten constructie voor de afscherming zorgt en verdere afscherming dus niet nodig is. Ik gebruik deze interlinks nu al meer dan 10 jaar met een keur aan elektronica met de daarbij behorende knotsen van voedingen. Ik heb werkelijk nog nooit last gehad van iets wat op ruis of brom leek. Kimber heeft de PBJ ook gemaakt in versies met een extra afscherming. Ik heb deze indertijd ook uitgeprobeerd, maar vond ze dan iets minder “open” klinken dan de PBJ. Kennelijk is de originele constructie van de kabel nagenoeg optimaal. 

Voor wat betreft de klank van deze kabel wil ik kort zijn. De kabel is zoals gezegd niet alleen volstrekt stil, maar heeft daarbij een open karakter. Muzikaal gezien is het behoud van het “vloeiende” karakter van muziek met deze kabel verslavend. Ook het laag komt met deze kabel zeer strak uit de luidsprekers en is absoluut niet wollig. Subjectief klinkt de installatie met deze kabels net wat “sneller” dan bij andere kabels. Dat is goed te horen bij drumsolo’s. De andere kant van de medaille is wel, dat de kabel daardoor ietwat slanker klinkt. Bij mijn buizen versterkers is dat geen enkel probleem. Zoekt u echter een subtiel rijker karakter dan is bijvoorbeeld de Kimber Hero voor u een betere keus. Deze kabel heeft vier gevlochten draden in plaats van drie en heeft een afscherming. Ik gebruik zelf de Kimber Hero vanwege zijn ietwat rijker karakter in de woonkamer in een klassieke setting. 

4 TC luidsprekerkabel

Ook de 4 TC luidsprekerkabel is al meer dan 10 jaar nagenoeg ongewijzigd op de markt en nu formeel ondergebracht in de zogenaamde “Ascent series”. De kabel is opgebouwd uit acht met Teflon geïsoleerde aders. Vier aders voor de “plus” en vier voor de “min”. Deze aders bestaan weer uit zeven hoogwaardige koperen draadjes. De met teflon geïsoleerde aders zijn weer volgens het bekende Kimber recept gevlochten. De huidige 4 TC is net als veel andere kabels van Kimber niet meer geïsoleerd met teflon maar met Fluorocarbon. De kabeldikte is wat de Amerikanen noemen 13 AWG. Voor ons is dat een verwarrende maat, want hoe meer AWG hoe dunner de kabel is. Voor ons is van belang, dat de dikte van de 4 TC precies 2,486 vierkante mm is. Op de Kimber site wordt aanbevolen de (goedkopere) 4 TC te gebruiken bij de aansluiting van monitoren en de grotere broer de 8 TC bij vloerstanders. Ik kan dit advies niet helemaal volgen want er zijn natuurlijk prachtige monitoren van boven de 10.000 euro en kwalitatief mindere vloerstaanders voor onder de 1.000 euro. De kabeldikte wordt veel meer bepaald door zaken als de impedantie van de luidspreker, de door de versterker te leveren watts en vooral de lengte van de luidsprekerkabel. In mijn situatie zou 1,5 vierkante mm al voldoen en is 2,5 mm dan prima. Grofweg durf ik te stellen dat de 4 TC tot een kabellengte van een meter of vier/ vijf altijd zal voldoen. Daarna moet je aan de 8 TC gaan denken.

Mijn 4 TC kabel van zeker tien jaar geleden heeft blauwe en zwarte aders. Tegenwoordig is de kabel ook te krijgen met koperkleurige en witte aders. In de meeste situaties zal dat er zeker beter uitzien. De prijs van de 4 TC bedraagt 49 euro per meter. Zeker geen goedkope luidsprekerkabel, maar gezien de constructie zeker geen onredelijke prijs. De kabel heeft dezelfde klanksignatuur als de PBJ interlink: open, vloeiend, snel en zeer strak. In mijn set was er toch een duidelijke verbetering merkbaar ten opzichte van de standaardkabel. Maar nogmaals: we praten hier over subtiele verschillen. 

Een oplettend lezer zal zich afvragen of twee kabels met de dezelfde klanksignatuur niet te veel van het goede wordt. Dat is gezien mijn langjarige ervaring in diverse sets niet het geval. Dat wijst er natuurlijk wel op dat de producten van Kimber neutraal zijn, want twee keer neutraal blijft natuurlijk neutraal.

Conclusies

Aan de orde zijn gekomen de goedkopere Kimber PBJ interlink en de duurdere 4 TC luidsprekerkabel. Beiden vormen nu al jaren mijn referentie. In die jaren heb ik ze vaak vergeleken met veel duurdere andere kabels. Toch heb ik altijd in mijn settings vastgehouden aan deze kabelset. Er moet veel geld worden betaald om deze kabels te overtreffen. Maar in een situatie met bijvoorbeeld een hardere akoestiek kan ik me voorstellen, dat gekozen wordt voor bijvoorbeeld een interlink of luidsprekerkabel die net iets warmer klinkt. Puresound adviseert dan ook om voor een definitieve keuze altijd thuis de kabels te vergelijken in uw eigen akoestiek en met uw eigen apparatuur. Bij serieuze interesse zal een officiële dealer hier altijd aan meewerken. Voorlopig heb in ieder geval niet de behoefte van interlinks of luidsprekerkabel te veranderen.

Charles referentie set 

Phono: Oracle Delphi V platenspeler, Graham 2.2 arm, Benz Ruby 3 L element, Thorens 160 mark 1 platenspeler Hanze gemodificeerd, Denon DL 160 element
CD speler: Meridian 506.20
Streamer: Auralic Mini Streamer  
Phono voorversterker: Whest PS 20.0
Versterker: Conrad Johnson Premier 17LS voorversterker en Premier 11a eindversterker met Tung - Sol KT 120 buizen
Luidsprekers: Monitor Audio 20 SE
Bekabeling: Van de Hul 501 phonokabel, Kimber PBJ interlinks, Russ Andrews Classic stroomkabels en Kimber 4 TC luidspreker kabel
Accessoires: Pluto Audio Copper Universal Turntable mat, Graham Nalty GN-2 banaanstekkers